انواع سمعک و ویژگی‌های آن‌ها

 

سمعک ‌ها وسیله‌ های کمک‌ شنوایی هستند که با تقویت صدا، به افراد کم‌شنوا برای شنیدن بهتر کمک می‌کنند.این دستگاه‌ها توان شنوایی طبیعی را کاملاً برنمی‌گردانند اما صداها را بلندتر می‌کنند تا شنیدن آن‌ها آسان‌تر شود. سمعک‌ها از نظر شکل ظاهری، اندازه، قیمت و امکانات تنوع زیادی دارند و هر فرد بسته به میزان و نوع کم‌شنوایی خود می‌تواند مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کند. در ادامه، انواع سمعک بر اساس شکل فیزیکی و فناوری به‌همراه مزایا و معایب هر کدام بررسی شده و راهنمایی‌هایی برای انتخاب سمعک مناسب ارائه می‌شود.

 

دسته‌بندی سمعک‌ها بر اساس شکل فیزیکی

 

انواع سمعک از نظر شکل و محل قرارگیری شامل موارد پشت گوشی، داخل گوش و مدل‌های کوچکتر در مجرای گوش، همچنین انواع خاص مثل سمعک‌های استخوانی، کاشتنی، عینکی و جیبی هستند. هر یک از این مدل‌ها مزایا و معایب خود را دارند و برای میزان خاصی از افت شنوایی مناسب‌اند. در ادامه به بررسی هریک می‌پردازیم.

 

سمعک پشت‌گوشی (BTE – Behind The Ear)

این سمعک پشت لاله گوش قرار می‌گیرد و توسط یک لوله یا سیم باریک به قالب داخل گوش متصل می‌شود. بخش الکترونیکی، میکروفون و باتری در محفظه‌ای کوچک پشت گوش قرار دارد و صدا از طریق قالب یا دومِ )تیوپ(به داخل مجرا هدایت می‌شود.سمعک‌های پشت‌گوشی قابل استفاده برای گستره‌ی وسیعی از افت شنوایی، از خفیف تا عمیق هستند به‌خصوص افرادی با کم‌شنوایی شدید یا عمیق معمولاً به این سبک روی می‌آورند، زیرا قدرت تقویت صدای بیشتری دارد و می‌تواند قوی‌ترین رسیور )بلندگو(را در خود جای دهد.

مزایا: به‌طور سنتی بزرگ‌ترین نوع سمعک بوده و امکان افزودن رسیورهای قوی و ویژگی‌های پیشرفته را دارد. مدل‌های جدیدتر آن کوچکتر و کمتر جلب‌توجه می‌شوند. این سمعک معمولاً دارای میکروفون‌های جهت‌دار است که تمرکز روی صدای منبع دلخواه در محیط‌های شلوغ را ممکن می‌سازد. همچنین نسبت به انواع کوچکتر، توان تقویت صدای بیشتری داشته و می‌تواند برای کودکان نیز استفاده شود قابلیت  اتصال به قالب‌های مختلف برای رشد گوش دوام بالا و سهولت تعمیر، و نیز باتری بزرگ‌تر یا قابل‌شارژ برای عمر طولانی‌تر از دیگر مزایای آن است.

معایب: به دلیل قرارگیری پشت گوش ممکن است در معرض دید باشد و بعضی افراد از نظر زیبایی آن را نپسندند میکروفون این سمعک در بالای گوش قرار دارد و می‌تواند حساس به صدای باد باشد و نویز باد ایجاد کند. همچنین داشتن چند بخش (محفظه پشت گوش و قالب داخل گوش) نیاز به مهارت دستی برای نصب صحیح دارد که برای برخی افراد دشوار است هرچند اندازه نسبتاً بزرگ آن برای سالمندان با مشکل دست بهتر از مدل‌های خیلی کوچک است).

 

سمعک گیرنده داخل کانال (RIC/RITE – Receiver In Canal/Ear)

سمعک RIC شبیه مدل پشت‌گوشی است با این تفاوت که بلندگوی آن داخل مجرای گوش قرار می‌گیرد و توسط یک سیم نازک به بخش پشت گوشی متصل است در واقع بخش پشت گوش فقط شامل میکروفون و مدار تقویت است و صدا از طریق سیم به رسیور داخل گوش فرستاده می‌شود این طراحی باعث کوچک‌تر شدن اندازه‌ی بخش پشت‌گوشی و مخفی‌تر شدن آن می‌شود. سمعک‌های RIC برای کم‌شنوایی ملایم تا شدید مناسب هستند و به دلیل باز بودن نسبی مجرا، صدای طبیعی‌تری به‌ویژه برای بسامدهای پایین به گوش می‌رسد.

مزایا: به دلیل جدا بودن رسیور، اندازه بخش بیرونی کوچک‌تر و کمتر قابل مشاهده است. بسیاری از مدل‌های RIC دارای میکروفون جهت‌دار هستند که شنیدن صحبت‌ها در محیط شلوغ را آسان‌تر می‌کند. وجود سیم نازک به جای تیوب ضخیم نیز از نظر ظاهری نامحسوس‌تر است. این سمعک‌ها معمولاً کنترل‌های دستی یا دکمه‌های تنظیم صدا/برنامه دارند که کاربر می‌تواند به‌صورت مستقیم استفاده کند. برخی مدل‌ها باتری قابل شارژ نیز ارائه می‌دهند.

معایب: قرارگیری رسیور در داخل گوش می‌تواند موجب گرفتگی توسط جرم گوش شود و نیاز به تمیزکاری منظم داشته باشد. همچنین اتصال سیم‌ ظریف ممکن است برای برخی کاربران ninهنگام قرار دادن سمعک چالش‌برانگیز باشد. این مدل نیز جهت عملکرد صحیح نیازمند مهارت دستی مناسب است، زیرا کاربر باید قسمت پشت گوشی و رسیور داخل گوش را به درستی جای دهد.

 

سمعک داخل‌گوشی (ITE – In The Ear)

این سمعک‌ها به صورت سفارشی در قالب گوش خارجی )قسمت کاسه‌ای لاله گوش ( ساخته می‌شوند و تمامی قطعات در پوسته‌ای قرار دارند که داخل گوش را پُر می‌کند. سمعک داخل‌گوشی در دو مدل نیم‌پوسته (Half Shell) که بخش پایینی کاسه گوش را پر می‌کند و پوسته کامل (Full Shell) که تقریباً تمام کاسه گوش را پر می‌کند عرضه می‌شود. به دلیل اندازه بزرگ‌تر نسبت به انواع داخل‌کانال، این سمعک می‌تواند ویژگی‌های بیشتر )مانند ولوم کنترل( و باتری بزرگ‌تر را در خود جای دهد سمعک‌های ITE معمولاً برای کم‌شنوایی ملایم تا نسبتاً شدید به‌کار می‌روند و اغلب برای افرادی که کار با سمعک‌های کوچک برایشان دشوار است توصیه می‌شوند

مزایا: به دلیل اندازه بزرگ‌تر، استفاده و تنظیم آن آسان‌تر است و قرار دادن آن داخل گوش نیاز به دقت کمتری نسبت به مدل‌های کوچکتر دارد. این سمعک‌ها می‌توانند دکمه‌ها یا ولوم کنترل‌ داشته باشند که بر روی انواع کوچکتر امکان‌پذیر نیست. همچنین از باتری‌های بزرگ‌تر با عمر بیشتر استفاده می‌کنند و حتی امکان باتری قابل‌شارژ نیز در برخی مدل‌ها وجود دارد. به لحاظ قدرت خروجی، ITE می‌تواند تقویت کافی برای موارد کم‌شنوایی متوسط تا شدید را فراهم کند علاوه بر این، برای کسانی که مشکل بینایی یا مهارت دستی محدود دارند، ITE به‌دلیل اندازه بزرگ‌تر کاربردی‌تر است.

معایب: بخش خارجی آن قابل مشاهده است و نسبت به انواع داخل کانال جلب توجه بیشتری دارد. به دلیل قرار گرفتن در قسمت بیرونی گوش ممکن است نویز باد بیشتری دریافت کند. تجمع جرم گوش در دهانه بلندگو از دیگر مشکلات شایع این مدل است همچنین در کم‌شنوایی‌های بسیار شدید نزدیک به عمیق) ممکن است قدرت تقویت به اندازه پشت‌گوشی نباشد( و با فیدبک )سوت کشیدن( مواجه شود

 

سمعک داخل‌کانال (ITC – In The Canal)

سمعک داخل‌کانال اندازه کوچک‌تری نسبت به ITE دارد و فقط بخش پایینی کاسه گوش و ورودی مجرای گوش را پُر می‌کند. این نوع نیز به‌صورت قالب سفارشی متناسب با گوش فرد ساخته می‌شود و بیشتر قسمت‌های آن داخل مجرای گوش قرار می‌گیرد و تنها بخش کوچکی در ابتدای مجرا یا لاله گوش دیده می‌شود. سمعک ITC معمولاً برای کم‌شنوایی ملایم تا متوسط به‌کار می‌رود برخی مدل‌های قوی‌تر ITC می‌توانند افت شنوایی کمی شدیدتر را نیز پوشش دهند، ولی عموماً حداکثر تا محدوده‌ی ​​متوسط-شدید

مزایا: نسبت به سمعک‌های بزرگتر، کمتر به چشم می‌آید و بخش زیادی از آن درون گوش پنهان است. با اینکه کوچک‌تر از ITE است، اما هنوز می‌تواند برخی ویژگی‌ها مانند میکروفون دوتایی یا تنظیمات خاص را ارائه دهد که البته به سختی روی مدل کاملاً داخل کانال جا می‌شوند به دلیل اینکه بخشی از گوش باز می‌ماند، این مدل معمولاً کمتر احساس پُری گوش (اثر انسداد) ایجاد می‌کند و صدای کاربر طبیعی‌تر به گوش خودش می‌رسد.

معایب: اندازه کوچکتر باعث می‌شود کار با آن ظریف‌تر باشد و قرار دادن یا بیرون آوردن آن برای برخی مشکل‌تر شود. همچنین باتری‌های کوچک‌تری در آن استفاده می‌شود که عمر کوتاه‌تری دارند و تعویضشان دشوارتر است. بسیاری از امکانات پیشرفته (مانند ولوم کنترل یا میکروفون جهت‌دار) به‌سختی روی این اندازه قابل تعبیه است یا اگر وجود داشته باشد تنظیم آنها برای کاربر سخت‌تر است. مانند سایر مدل‌های داخل گوش، تجمع موم گوش در مجرا می‌تواند خروجی صدا را مسدود کند و نیازمند تمیزکاری دوره‌ای است.

 

سمعک کاملاً داخل‌کانال (CIC – Completely In Canal)

این سمعک‌ها بسیار کوچک بوده و کاملاً در عمق مجرای گوش قرار می‌گیرند به طوری که تنها انتهای آن‌ها ممکن است با یک نخ یا دسته کوچک برای بیرون کشیدن، هم‌سطح ورودی مجرا باشد. قالب CIC نیز اختصاصی گوش فرد ساخته می‌شود تا کاملاً درون کانال گوش جای گیرد. این نوع سمعک مناسب کم‌شنوایی ملایم تا متوسط در بزرگسالان است و به دلیل سایز بسیار کوچک، عملاً پنهان‌ترین مدل محسوب می‌شود.

مزایا: کوچک‌ترین و نامرئی‌ترین نوع سمعک است؛ وقتی داخل گوش قرار گیرد به سختی توسط دیگران دیده می‌شود. به دلیل قرارگیری عمیق در مجرا، اثر باد روی میکروفون بسیار کم است و در محیط باز صدای وزش باد مزاحمت کمتری ایجاد می‌کند. همچنین می‌توان بدون فیدبک، تلفن را نزدیک گوش گرفت زیرا میکروفون داخل مجرا پنهان است. این مدل حس شنیداری طبیعی‌تری به فرد می‌دهد زیرا بخش اعظم لاله گوش و مجرا صدا را به شکل معمول دریافت می‌کنند.

معایب: به علت ابعاد بسیار کوچک، باتری‌های بسیار ریز در آن استفاده می‌شود که عمر کمتری دارند و دستکاری آن‌ها سخت است. عموماً این سمعک‌ها کنترل‌های دستی (ولوم یا برنامه) یا میکروفون دوگانه ندارند چون فضای کافی برای تعبیه آنها نیست گرفتگی بلندگو توسط جرم گوش از مشکلات معمول است و به دلیل در عمق بودن، پاکسازی مجرا نیاز به دقت بیشتری دارد. در ضمن، برای افراد با افت شنوایی فراتر از متوسط، قدرت تقویت CIC محدود بوده و ممکن است کافی نباشد. کار گذاشتن و بیرون آوردن سمعک CIC نیز به مهارت انگشتان و بینایی خوب نیاز دارد و برای همه کاربران آسان نیست.

 

سمعک نامرئی داخل‌کانال (IIC – Invisible In Canal)

سمعک IIC در واقع نسل جدیدتری از CIC است که حتی عمیق‌تر در مجرای گوش قرار می‌گیرد و کاملاً در دومین خم مجرای گوش مخفی می‌شود. وقتی به درستی جای‌گذاری شود از هیچ زاویه‌ای دیده نمی‌شود و فقط نخ نامرئی کوچکی برای خارج کردن آن وجود دارد. IIC نیز سفارشی گوش فرد ساخته می‌شود و از نظر اندازه کوچک‌ترین نوع سمعک است. این مدل نیز برای کم‌شنوایی‌های خفیف تا متوسط توصیه می‌شود زیرا به دلیل اندازه بسیار کوچک تنها ضعیف‌ترین رسیورها را می‌توان در آن جا داد. به طور معمول این سمعک‌ها توسط متخصص شنوایی‌سنج در مجرا قرار می‌گیرند و برخی مدل‌ها به صورت «استفاده طولانی‌مدت» طراحی شده‌اند که چند ماه در گوش می‌مانند.

مزایا: نامرئی بودن کامل مهم‌ترین مزیت IIC است؛ از نظر زیبایی شناختی هیچ کس متوجه استفاده از سمعک نخواهد شد. قرارگیری عمیق آن باعث می‌شود بخش زیادی از گوش آزاد باشد و جمع‌آوری طبیعی صوت توسط لاله گوش انجام گیرد که می‌تواند جهت‌یابی صدا و کیفیت شنیداری بهتری را موجب شود. بسیاری از IICهای جدید دارای قابلیت تنظیم از راه دور توسط موبایل هستند، چون دکمه‌ای روی خود دستگاه وجود ندارد و کاربر می‌تواند حجم صدا یا برنامه‌ها را با گوشی هوشمند تنظیم کند

معایب: مشابه CIC، این مدل نیز عمر باتری کوتاه و نیاز به باتری‌های بسیار کوچک دارد. نبود فضای کافی به معنی فقدان میکروفون جهت‌دار و کنترل‌های دستی روی دستگاه است. همچنین به دلیل قرارگیری بسیار عمیق، محدوده تقویت صدا محدود است و تنها برای افت‌های ملایم تا متوسط قابل استفاده می‌باشد. قیمت این سمعک‌ها معمولاً بالاتر است و ساخت و تنظیم آن به دقت بالای متخصص نیاز دارد. درآوردن و جاگذاری نیز چالش‌برانگیز است و کاربران با مشکل حرکتی دست یا بینایی ضعیف ممکن است با IIC راحت نباشند.

 

سمعک استخوانی (هدایت استخوانی)

 

سمعک‌های استخوانی برای افرادی استفاده می‌شود که مشکل شنوایی آنها ناشی از اختلالات گوش خارجی یا میانی است (مثلاً مجرای گوش بسته یا عفونت مزمن گوش میانی))و رساندن صدا از طریق استخوان به حلزون گوش برایشان مناسب‌تر است. در این فناوری، به جای تقویت صدا از طریق مجرای گوش، ارتعاشات صوتی از طریق استخوان جمجمه به حلزون گوش داخلی انتقال می‌یابد و بخش‌های آسیب‌دیده‌ی گوش میانی دور زده می‌شوند سمعک استخوانی می‌تواند به صورت غیرکاشتنی از طریق یک هدبند یا چسب مخصوص که لرزاننده را روی استخوان پشت گوش نگه می‌دارد))و یا به صورت کاشتنی (BAHA) می باشد که طی عمل جراحی یک پایه تیتانیومی در استخوان جمجمه کاشته شده و صوت به آن منتقل می‌شود

مزایا: برای افرادی که نمی‌توانند از سمعک‌های رایج استفاده کنند (به دلیل ترشح گوش، مشکلات ساختاری گوش یا ناشنوایی یک‌طرفه)، سمعک استخوانی یک راه‌حل مؤثر است زیرا مستقیماً حلزون گوش را تحریک می‌کند و مشکلات گوش میانی/خارجی را دور می‌زند. در موارد ناشنوایی یک گوش (SSD)، این سیستم می‌تواند صداهای سمت گوش ناشنوا را به گوش شنوا برساند و درک جهت صدا را بهبود دهد مدل‌های جدید کاشتنی می‌توانند کیفیت صدای بهتری در مقایسه با قبل ارائه دهند و برای کودکان زیر 5 سال نیز نسخه هدبندی غیرجراحی موجود است تا زمانی که به سن مناسب جراحی برسند همچنین نبود وسیله در مجرای گوش به معنی عدم احساس پُری گوش (occlusion) و راحتی بیشتر برای کاربر است.

معایب: مدل کاشتنی نیاز به عمل جراحی دارد و هر عمل جراحی خطرات خود (مانند عفونت یا مشکلات جوش خوردن ایمپلنت به استخوان))را به همراه دارد هزینه این سیستم‌ها معمولاً بالاتر از سمعک‌های معمولی است (به دلیل تجهیزات جراحی و قطعات کاشتنی). در مدل هدبندی غیرکاشتنی، فشار مداوم به جمجمه برای انتقال صوت ممکن است در طولانی‌مدت ناراحت‌کننده باشد و کیفیت صدا نیز اندکی پایین‌تر از کاشتنی است. به‌طور کلی سمعک‌های استخوانی بیشتر برای کم‌شنوایی‌های انتقالی یا آمیخته و ناشنوایی یک‌طرفه به‌کار می‌روند و برای کم‌شنوایی حسی-عصبی دوطرفه چندان کاربردی نیستند.

 

سمعک‌های کاشتنی (ایمپلنت شنوایی)

 

منظور از سمعک کاشتنی معمولاً ایمپلنت حلزونی (cochlear implant)  است که وسیله ای است الکترونیکی و برای افراد با کم‌شنوایی عمیق حسی-عصبی به‌کار می‌رود و حتی زمانی که سمعک‌های عادی قادر به کمک نیستند می‌تواند حس شنوایی را تا حدی بازگرداند. برخلاف سمعک که صدا را تقویت و از راه گوش میانی به حلزون می‌رساند، کاشت حلزونی مستقیماً عصب شنوایی را با سیگنال‌های الکتریکی تحریک می‌کند. این سیستم شامل بخشی خارجی شامل میکروفون و پردازش‌گر صدا که پشت گوش قرار می‌گیرد)) و بخشی داخلی شامل (الکترودهای کاشته‌شده در حلزون گوش و یک گیرنده زیر پوست) است  صدای محیط توسط پردازش‌گر دریافت و به سیگنال‌های دیجیتال تبدیل شده و سپس به گیرنده‌ی کاشته‌شده ارسال می‌شود؛ گیرنده این سیگنال‌ها را به الکترودهای داخل حلزون می‌رساند تا عصب شنوایی را تحریک کنند و مغز آنها را به صورت صدا تفسیر کند.

مزایا: ایمپلنت حلزونی می‌تواند توانایی درک صدا و گفتار را در افراد با ناشنوایی شدید که از سمعک سودی نمی‌برند بهبود دهد. بسیاری از کاربران کاشت حلزونی می‌توانند صداهای محیط و گفتار را متوجه شوند و حتی تلفنی صحبت کنند، در حالی‌که پیش از آن شنوایی بسیار محدودی داشته‌اند. این دستگاه‌ها به خصوص برای کودکان ناشنوا (پیش از یادگیری زبان)تحول‌آفرین بوده و در ترکیب با توانبخشی شنوایی، امکان رشد مهارت‌های زبانی را فراهم می‌کنند. فناوری کاشت حلزونی طی سالیان پیشرفت زیادی کرده و پردازش صدا هوشمند، قابلیت تنظیم برنامه‌ها و اتصال به وسایل کمک‌شنوایی جانبی (مانند میکروفون‌ معلم در کلاس)را نیز شامل می‌شود

معایب: فرایند دریافت کاشت حلزونی شامل ارزیابی‌های پزشکی و شنوایی دقیق و در نهایت عمل جراحی تحت بیهوشی است. هر جراحی خطرات بالقوه‌ای چون عفونت، آسیب به عصب چهره یا مشکلات تعادلی دارد که البته نادر هستند. صدای ایجادشده توسط کاشت حلزونی کیفیتی متفاوت با شنوایی طبیعی دارد (بسیاری آن را صدایی مکانیکی یا الکتریکی توصیف می‌کنند)و نیازمند تمرین مغز برای تفسیر آن است. هزینه‌ی کاشت حلزونی بالا است، هرچند در بسیاری کشورها بیمه یا دولت حمایت می‌کند. همچنین کاربر باید بخش خارجی (پردازش‌گر و میکروفون))را همیشه بر گوش داشته باشد و برای نگهداری و تنظیمات دوره‌ای به مراکز تخصصی مراجعه کند. در نهایت، کاشت حلزونی عمدتاً برای افرادی مناسب است که کم‌شنوایی عمیق دوطرفه دارند و از سمعک سودی نبرده‌اند؛ در افت‌های کمتر از آن، استفاده از سمعک‌های قوی همچنان گزینه‌ی اول است.

سمعک عینکی (Spectacle Hearing Aids)

سمعک عینکی ترکیبی از قاب عینک و وسیله‌ی کمک‌شنوایی است. در این طرح، میکروفون و قطعات سمعک داخل دسته‌های عینک تعبیه می‌شوند و صدا یا از طریق یک رسیور هوایی کوچک نزدیک گوش و یا از طریق ارتعاش استخوانی به گوش منتقل می‌شود. سمعک‌های عینکی در دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ زمانی که عینک‌های ضخیم رایج بود محبوبیت داشتند، زیرا افرادی که هم نیاز به عینک و هم سمعک داشتند می‌توانستند هر دو را در یک قاب داشته باشند. اما این ترکیب انعطاف کمی در انتخاب فریم عینک داشت و فرد مجبور بود یا هر دو (عینک و سمعک)را باهم استفاده کند یا هیچ‌کدام؛ به همین دلیل پس از رواج سمعک‌های داخل‌گوشی، از مد افتاد.

امروزه هنوز در موارد خاص از سمعک عینکی استفاده می‌شود. برای مثال، افرادی که یک گوش ناشنوا دارند (ناشنوایی یک‌طرفه)می‌توانند از عینکی بهره ببرند که میکروفون سمت گوش ناشنوا را صداها را گرفته و به صورت سیمی یا بی‌سیم به گیرنده سمت دیگر (گوش شنوا))بفرستد. این در واقع عملکردی مشابه سیستم CROS دارد. همچنین برای کسانی که مشکلات مزمن گوش خارجی/میانی دارند و نمی‌توانند سمعک داخل گوش یا پشت گوش بگذارند، عینک‌های مجهز به لرزاننده استخوانی پشت گوش می‌توانند صدا را از طریق استخوان منتقل کنند.

مزایا و معایب: مزیت اصلی سمعک عینکی این است که برای افرادی که همواره عینک به چشم دارند راحت بوده و یک وسیله کمتر حمل می‌کنند. همچنین در مواردی مانند انتقال صدا از گوش ناشنوا به گوش شنوا کاربردی است[72]. اما از معایب آن محدودیت در طرح و وزن عینک است؛ قاب عینک کمی سنگین‌تر و ضخیم‌تر می‌شود و کاربر در انتخاب طرح دلخواه محدود است. اگر فرد عینک را برندارد عملاً سمعک را هم از دست می‌دهد. در مجموع به دلیل پیشرفت سمعک‌های نامرئی و فناوری‌های بی‌سیم، استفاده از سمعک عینکی بسیار نادر شده و تنها در شرایط خیلی ویژه توصیه می‌شود.

 

سمعک جیبی (بدنی – Body-Worn)

 

سمعک جیبی قدیمی‌ترین نوع سمعک الکترونیکی قابل‌حمل است. در این مدل، اجزای الکترونیکی (میکروفون، آمپلی‌فایر و باتری)داخل یک جعبه کوچک به اندازه یک بسته کارت بازی قرار دارند که در جیب یا روی کمربند حمل می‌شود و با سیمی به قالب گوش متصل است صدای تقویت‌شده از طریق سیم به بلندگوی کوچکی در قالب گوش فرستاده می‌شود سمعک‌های جیبی به دلیل عدم محدودیت فضا می‌توانند تقویت صوتی بسیار بالا و عمر باتری طولانی ارائه دهند و در عین حال هزینه ساخت کمتری داشته باشند امروزه در کشورهای توسعه‌یافته تقریباً این نوع سمعک منسوخ شده است، اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل قیمت پایین‌تر هنوز استفاده می‌شود.

مزایا: سمعک بدنی قادر است سیگنال بسیار قوی‌تر از سمعک‌های کوچک‌تر تولید کند زیرا محدودیت اندازه برای باتری و تقویت‌کننده ندارد بنابراین برای افت شنوایی‌های شدید و عمیق در زمان‌های گذشته انتخاب مناسبی بود. تنظیم ولوم و برنامه نیز بر روی جعبه در دست کاربر است و با دکمه‌های نسبتاً بزرگ انجام می‌شود که برای سالمندان یا افراد با مشکل حرکتی دست، کاربری آسان‌تری نسبت به تنظیم سمعک کوچک در گوش دارد. همچنین تعمیر و نگهداری آن ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.

معایب: بزرگ‌ترین عیب این مدل سیم‌دار بودن و قابل مشاهده بودن آن است که حمل آن را برای کاربر قدری دست‌وپاگیر می‌کند و از نظر ظاهری هم ممکن است جلب توجه کند. کیفیت صدای سمعک‌های جیبی معمولاً به خوبی سمعک‌های مدرن دیجیتال نیست و فیدبک (سوت کشیدن) به خاطر فاصله میکروفون و بلندگو روی بدن و گوش می‌تواند مشکل‌ساز شود. امروزه با پیشرفت فناوری دیجیتال، تقویت زیاد صدا در قالب‌های کوچک امکان‌پذیر شده و نیاز به سمعک بدنی بسیار کم شده است؛ با این حال به عنوان یک راه‌حل ارزان‌قیمت در برخی مناطق یا در مواردی که کاربر به هیچ وجه نمی‌تواند وسیله‌ای روی گوش خود قرار دهد (مثلاً به علت معلولیت شدید دست) ممکن است هنوز استفاده شود.

 

دسته‌بندی سمعک‌ها بر اساس فناوری و ویژگی‌ها

 

علاوه بر شکل فیزیکی، سمعک‌ها را می‌توان از منظر فناوری پردازش صدا و امکانات به انواع مختلف تقسیم کرد. سمعک‌های قدیمی آنالوگ بودند در حالی که نسل‌های جدید دیجیتال‌اند و قابلیت برنامه‌ریزی و ویژگی‌های هوشمند دارند. در ادامه مهم‌ترین جنبه‌های فناوری سمعک و تأثیر آن بر عملکرد دستگاه را مرور می‌کنیم:

 

سمعک آنالوگ در برابر دیجیتال

 

سمعک‌های آنالوگ سیگنال صوتی دریافتی را مستقیماً تقویت کرده و به همان شکل آن (آنالوگ)به بلندگو می‌فرستند؛ یعنی تمام صداهای ورودی – چه گفتار چه نویز محیط – را یکجا بلندتر می‌کنند.در مقابل، سمعک‌های دیجیتال صدا را ابتدا به داده دیجیتال تبدیل کرده و توسط ریزپردازنده بر اساس نیاز شنوایی فرد پردازش می‌کنند. این امر امکان تقویت انتخابی فرکانس‌ها و تنظیم خودکار بر اساس محیط را فراهم می‌سازد. به عبارتی سمعک دیجیتال می‌تواند بخش‌هایی از صدا (مثل گفتار) را بیشتر تقویت کند و صداهای مزاحم را کمتر بلند کند. تحقیقات نشان داده که سمعک‌های دیجیتال نسبت به آنالوگ مزایای قابل‌توجهی دارند از جمله: یادگیری و تنظیم تطبیقی تنظیم خودکار بر اساس تجربه شنیداری کاربر، کاهش مؤثر فیدبک صوتی (سوت کشیدن)، بهبود عملکرد میکروفون‌های جهت‌دار، گستره فرکانسی وسیع‌تر، انعطاف در تقویت فرکانسی اختصاصی و توانایی اتصال بی‌سیم به دستگاه‌های جانبی. به همین دلیل امروزه تقریباً تمام سمعک‌های جدید از نوع دیجیتال هستند و مدل‌های آنالوگ قدیمی کمتر به‌کار می‌روند مگر در تجهیزات ارزان‌قیمت یا کمک‌شنوایی‌های ساده..

قابلیت برنامه‌ریزی و تنظیمات شخصی

سمعک‌های مدرن (اغلب دیجیتال)این امکان را دارند که توسط ادیولوژیست برنامه‌ریزی شوند تا دقیقاً مطابق افت شنوایی و نیازهای شنیداری فرد عمل کنند. نتایج آزمون شنوایی (ادیوگرام)به کامپیوتر داده می‌شود و سمعک بر اساس آن تنظیم دقیق بهره تقویتی در باندهای فرکانسی مختلف را ذخیره می‌کند. بسیاری از سمعک‌ها همچنین قابلیت ذخیره چند برنامه دارند؛ به عنوان مثال یک برنامه برای محیط ساکت منزل، یک برنامه برای محیط شلوغ مثل رستوران و غیره. کاربر می‌تواند این برنامه‌ها را به صورت دستی یا خودکار تغییر دهد. برخی سمعک‌ها نیز قابلیت یادگیری ترجیحات کاربر را دارند و به مرور تنظیماتی را که کاربر بیشتر استفاده می‌کند به خاطر می‌سپارند. این چندبرنامگی و برنامه‌ریزی به سمعک امکان می‌دهد در شرایط شنیداری مختلف بهترین عملکرد را داشته باشد. حتی در مدل‌های جدید هوش مصنوعی (که در ادامه توضیح داده شده)، دستگاه می‌تواند به طور خودکار تشخیص دهد کاربر در چه محیطی است و برنامه مناسب را فعال کند.

 

حذف نویز و میکروفون‌های جهت‌دار

یکی از چالش‌های اصلی کاربران سمعک، شنیدن گفت‌وگو در محیط‌های پر سروصدا است. فناوری کاهش نویز (Noise Reduction) در سمعک‌های جدید با استفاده از الگوریتم‌های پردازش سیگنال، صدای پس‌زمینه‌ی مزاحم (مانند همهمه جمعیت یا صدای موتور)را شناسایی و تضعیف می‌کند تا صدای اصلی واضح‌تر به گوش برسد. هر سمعک دیجیتال مقداری کاهش نویز دارد، اما میزان و هوشمندی آن متفاوت است؛ برخی مدل‌ها حتی نویز باد را نیز به خوبی حذف می‌کنند. ویژگی مهم مکمل آن، میکروفون جهت‌دار (Directional Microphone) است که با داشتن دو یا چند میکروفون روی یک سمعک، امکان تمركز روی صدایی كه از یك جهت خاص می‌آید (معمولاً روبرو که محل قرارگیری گوینده است)را فراهم می‌سازد. در محیط شلوغ، کاربر می‌تواند حالت میکروفون را طوری تنظیم کند که بیشتر صدای جلوی خود را بشنود و صداهای اطراف یا پشت سر تضعیف شوند. ترکیب سیستم‌های کاهش نویز پیشرفته و میکروفون‌های جهت‌دار در سمعک‌های جدید موجب شده است که فهم گفتار در حضور نویز پس‌زمینه برای کاربران بسیار بهتر شود.

 

اتصالات بی‌سیم و بلوتوث

 

اتصال بلوتوث به یکی از استانداردهای رایج در سمعک‌های امروزی تبدیل شده است. سمعک‌های مجهز به بلوتوث می‌توانند مستقیماً به گوشی همراه، تلویزیون، لپ‌تاپ یا پخش‌کننده موسیقی وصل شوند و صدا را به صورت استریم (بی‌واسطه) دریافت و پخش کنند. این قابلیت به کاربر اجازه می‌دهد که مکالمات تلفنی را مستقیماً در سمعک خود بشنود یا برنامه‌های تلویزیونی را با صدایی که مستقیماً در گوشش پخش می‌شود دنبال کند. فناوری بلوتوث در سمعک‌ها معمولاً کم‌مصرف (Bluetooth LE) است تا باتری زیاد مصرف نشود و اتصال پایدار باشد. همچنین بسیاری از سمعک‌ها با اپلیکیشن‌های موبایل همراه هستند که امکان کنترل تنظیمات (ولوم، تغییر برنامه، مشاهده وضعیت باتری))را از طریق گوشی هوشمند فراهم می‌کنند. اتصال بی‌سیم همچنین اجازه می‌دهد دو سمعک چپ و راست باهم سینک شوند؛ به طوری که تنظیمات روی یکی (مانند تغییر صدا)به طور خودکار روی دیگری نیز اعمال شود. این همزمان‌سازی مدیریت سمعک‌ها را برای کاربران آسان‌تر می‌کند و تجربه شنیداری متعادل‌تری بین دو گوش ایجاد می‌کند.

 

قابلیت‌های هوشمند و هوش مصنوعی در سمعک

پیشرفت‌های اخیر شامل ورود هوش مصنوعی (AI) به حوزه سمعک بوده است. سمعک‌های پیشرفته امروزی مانند برخی مدل‌های ۲۰۲4 به بعد، دارای الگوریتم‌های یادگیری ماشینی هستند که می‌توانند الگوهای صداهای محیط را تشخیص داده و به طور خودکار خود را تنظیم کنند. برای مثال، سمعک با AI قادر است یاد بگیرد کاربر در رستوران شلوغ چه تنظیماتی را ترجیح می‌دهد(مثل کاهش نویز و تمرکز میکروفون‌ها)و دفعات بعد به طور خودکار همان تنظیمات را اعمال کند. نتیجه این است که کاربر صدای گفتار را واضح‌تر و با نویز کمتر دریافت می‌کند بدون اینکه نیاز باشد دستی تغییر حالت دهد. همچنین دستیارهای هوشمند مبتنی بر اپلیکیشن در حال ظهور هستند که به کاربر کمک می‌کنند سمعک را تنظیم کند یا نکات لازم برای نگهداری را ارائه دهند. برخی سمعک‌های دارای حسگر هوشمند می‌توانند فعالیت‌های کاربر را ردیابی کنند (مثل تشخیص افتادن یا شمارش قدم‌ها)و داده‌های سلامتی جمع‌آوری کنند. هرچند این ویژگی‌ها هنوز در ابتدای راه هستند، اما روندی را نشان می‌دهند که در آن سمعک‌ها به وسایلی فراتر از تقویت صدا تبدیل می‌شوند و نقش دستیار سلامتی را هم ایفا می‌کنند.

 

باتری‌های قابل‌شارژ

سال‌ها سمعک‌ها از باتری‌های کوچک یک‌بارمصرف (سکه‌ای Zinc-Air) استفاده می‌کردند که هر چند روز تا چند هفته یک‌بار باید تعویض می‌شدند. اما در سال‌های اخیر، باتری‌های لیتیوم-یون قابل شارژ به بازار سمعک راه یافته و به سرعت رواج پیدا کرده‌اند. اکنون بسیاری از مدل‌های جدید کاملاً شارژی هستند و با یک بار شارژ (اغلب یک‌شب تا صبح)، می‌توان یک روز کامل از آنها استفاده کرد. برای شارژ، کافی است سمعک‌ها را در استند شارژ مخصوص خود قرار داد. این باتری‌ها نه تنها استفاده از سمعک را راحت‌تر می‌کنند (نیازی به تعویض مکرر باتری و دردسرهای آن نیست)، بلکه از نظر اقتصادی نیز در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر و زباله کمتری تولید می‌کنند. به علاوه، باتری‌های قابل‌شارژ قدرتمند امکان پشتیبانی از امکانات پرمصرفی مثل استریم بلوتوثی یا پردازش پیشرفته را بدون خالی شدن سریع فراهم می‌کنند. شایان ذکر است هنوز هم برخی مدل‌ها (به‌ویژه سمعک‌های بسیار کوچک CIC/IIC) ممکن است به دلیل محدودیت فضا از باتری یک‌بارمصرف استفاده کنند، اما انتظار می‌رود در آینده نزدیک همه سمعک‌ها شارژی شوند.

کنترل از راه دور و تنظیمات آنلاین

امکانات کنترل از راه دور یکی دیگر از جنبه‌های فناوری نوین در سمعک‌هاست. بسیاری از سمعک‌ها دارای ریموت کنترل‌های کوچک یا اپلیکیشن موبایل هستند که کاربر می‌تواند بدون لمس خود سمعک، ولوم یا برنامه آن را تنظیم کند. این ویژگی برای افرادی که انعطاف دست یا بینایی کافی برای تنظیم کلیدهای ریز روی سمعک ندارند بسیار مفید است؛ آن‌ها می‌توانند با یک کنترل دستی بزرگ‌تر یا از طریق تلفن همراه خود تغییرات دلخواه را اعمال کنند.

همچنین پیشرفت ارتباطات اینترنتی به تنظیمات از راه دور توسط ادیولوژیست منجر شده است. بدین صورت که کاربر می‌تواند در خانه با گوشی خود به نرم‌افزار کلینیک وصل شود و ادیولوژیست به صورت آنلاین تنظیمات سمعک او را در لحظه تغییر دهد. این قابلیت که به‌ویژه در دوران همه‌گیری COVID-19 مورد توجه قرار گرفت، اکنون در حال تبدیل شدن به یک خدمت استاندارد است و نیاز به مراجعه حضوری برای تنظیمات جزئی را کاهش می‌دهد. البته تمامی برندها و مدل‌ها هنوز این امکان را ندارند، ولی روند کلی صنعت به سوی Tele-Audiology در حرکت است.

 

مناسب‌ترین نوع سمعک برای درجات مختلف کم‌شنوایی

درجه کم‌شنوایی (بر اساس میزان افت آستانه شنوایی))فاکتور مهمی در انتخاب سمعک است. به طور کلی، هرچه افت شنوایی شدیدتر باشد، نیاز به سمعکی با قدرت تقویت بیشتر و معماری بزرگ‌تر است تا بتواند صدای کافی تولید کند. در زیر راهنمایی کلی برای انواع سمعک مناسب در هر درجه کم‌شنوایی ارائه شده است.

• کم‌شنوایی خفیف (26–40 دسی‌بل افت)) معمولاً سمعک‌های کوچکتر مانند داخل‌گوشی نیم‌شل، داخل‌کانال یا حتی کاملاً داخل کانال برای این میزان افت کافی هستند، چون نیاز به تقویت خیلی زیادی نیست. در کم‌شنوایی خفیف افراد بیشتر در محیط‌های شلوغ یا فاصله دور مشکل دارند و یک سمعک ظریف با تقویت ملایم می‌تواند این نقص را جبران کند. سمعک‌های RIC نیز در این محدوده موثرند زیرا ظاهر نامحسوس و کیفیت صدای خوبی دارند. مهم است که در این مرحله زود هنگام اقدام به استفاده از سمعک شود تا مغز به شنیدن دوباره صداهای کامل عادت کند.
• کم‌شنوایی متوسط 41–55 دسی‌بل))و (متوسط ​​رو به شدید 56–70 دسی‌بل): در این سطح، سمعک‌های داخل‌گوشی فول‌شل یا پشت‌گوشی کوچک/RIC گزینه‌های رایج هستند. چون افت شنوایی متوسط به تقویت قابل توجهی نیاز دارد، سمعک‌های کاملاً داخل‌کانال CIC) ممکن است قدرت کافی را نداشته باشند )مگر در موارد خاص). بسیاری از ادیولوژیست‌ها برای افت متوسط تا شدید، سمعک‌های داخل گوشی بزرگ‌تر (نیم‌شل یا فول‌شل) یا RIC با رسیور قوی‌تر را پیشنهاد می‌کنند. این مدل‌ها هم توان تقویت لازم را دارند و هم هنوز از نظر ظاهری قابل قبول‌اند. اگر کم‌شنوایی در فرکانس‌های بم خیلی کم باشد ولی در فرکانس‌های زیر شدیدتر باشد (مثلاً پیرگوشی)، مدل‌های Open-Fit RIC عالی هستند چون صداهای بم را طبیعی از مجرا عبور می‌دهند و فقط صداهای زیر را تقویت می‌کنند.
• کم‌شنوایی شدید (71–90 دسی‌بل)) معمولاً نیازمند سمعک‌های قوی پشت‌گوشی یا داخل‌گوشی پاور (فول‌شل با تقویت بالا) است. در این محدوده، کوچکترین سمعک‌هایی که می‌توانند استفاده شوند RIC با رسیور قوی یا ITE فول‌شل ویژه‌ی پاور هستند. اما اغلب پشت‌گوشی‌های سوپرپاور (Power BTE) توصیه می‌شود، چون هم خروجی صوتی بیشتری دارند و هم کمتر دچار فیدبک می‌شوند. این دستگاه‌ها گاهی با قالب‌های مخصوص ضد فیدبک و مدارهای کنترل فیدبک همراهند تا صدای سوت کاهش یابد. در کم‌شنوایی شدید، دو سمعک (برای هر دو گوش))ضرورت دارد تا مغز بتواند از سیگنال استریو برای درک بهتر استفاده کند. همچنین ممکن است وسایل کمکی جانبی مثل سیستم FM برای شنیدن گفتار از راه دور مانند معلم در کلاس))به‌کار گرفته شود.
• کم‌شنوایی عمیق (بالاتر از 90 دسی‌بل)) در این سطح، فرد ممکن است حتی بلندترین صداها را هم به سختی بشنود. قوی‌ترین سمعک‌های پشت‌گوشی سوپر پاور یا اولترا پاور معمولاً انتخاب اول هستند که برخی از آنها خروجی صوتی بسیار بالا (تا 70-80 دسی‌بل بهره)دارند. این سمعک‌ها بزرگ‌ترین رسیورها و باتری‌ها (معمولاً سایز 675 یا باتری‌های شارژی لیتیومی قوی)را دارند. با این حال باید واقع‌بین بود که در افت عمیق شنوایی، حتی قوی‌ترین سمعک‌ها هم ممکن است وضوح گفتار محدودی فراهم کنند. به همین دلیل، بسیاری از افراد با افت عمیق دوطرفه کاندیدای کاشت حلزونی هستند. تصمیم بین سمعک یا کاشت حلزونی بستگی به میزان باقی‌مانده شنوایی، موفقیت‌آمیز بودن آزمون‌های با سمعک و نظر تیم متخصص دارد. در صورت استفاده از سمعک برای ناشنوایی عمیق، انتظار می‌رود فرد بیشتر به نشانه‌های صوتی کلی (آهنگ گفتار، بلندی صدا، صداهای محیطی بلند))دست یابد و برای درک گفتار همچنان نیاز به لب‌خوانی یا دیگر راهکارهای ارتباطی داشته باشد.

 

توصیه‌های طراحی سمعک برای گروه‌های خاص

هنگام تجویز سمعک، شرایط فردی کاربران نیز باید در نظر گرفته شود. کودکان خردسال، سالمندان و افرادی که مشکلات حرکتی یا بینایی دارند، هرکدام نیازهای متفاوتی از نظر طراحی و قابلیت‌های سمعک دارند. در ادامه، توصیه‌های کلی برای انتخاب سمعک در این گروه‌ها آمده است:

 

کودکان و نوجوانان

برای کودکان کم‌شنوا (به‌ویژه خردسالان)، سمعک پشت‌گوشی با قالب نرم داخل گوش تقریباً همیشه انتخاب اول است. دلایل این انتخاب متعدد است: گوش کودکان در حال رشد است و قالب داخل گوش به راحتی قابل تعویض است بدون آنکه نیاز باشد کل سمعک عوض شود. همچنین قالب‌های نرم مخصوص کودکان ایمن و راحت هستند و اگر کودک به زمین بخورد به گوش آسیب نمی‌زنند. سمعک‌های پشت‌گوشی بادوام‌تر بوده و در برابر ضربه و افتادن مقاومت بهتری دارند (که با توجه به فعالیت کودکان مهم است). بیشتر افت شنوایی‌های کودکان در محدوده ملایم تا شدید با همین سمعک‌ها پوشش داده می‌شود و اگر نیاز به قدرت بیشتری باشد مدل‌های سوپرپاور BTE موجودند. علاوه بر این، کودکان معمولاً به سمعک‌های دارای امکانات جانبی مثل ورودی FM نیاز دارند تا در کلاس درس صدای معلم را مستقیماً دریافت کنند؛ این امکانات تقریباً فقط در سمعک‌های پشت‌گوشی قابل اتصال هستند. از نظر ظاهری نیز، کودکان برخلاف بسیاری از بزرگسالان نه‌تنها از دیده شدن سمعک خجالت نمی‌کشند بلکه اغلب مدل‌های رنگارنگ را دوست دارند. تولیدکنندگان سمعک نیز قاب‌های رنگی و طرح‌دار مخصوص کودکان ارائه می‌دهند تا آن‌ها با میل بیشتری از سمعک استفاده کنند. نکته آخر اینکه برای نوزادان و خردسالان، قفل باتری و اتصال امن سمعک به لباس یا بند اهمیت دارد تا از دستکاری یا گم شدن دستگاه جلوگیری شود.

 

سالمندان

سالمندان طیف وسیعی از کم‌شنوایی (اغلب ناشی از پیرگوشی)را دارند و بسته به شدت افت ممکن است به هر نوع سمعکی نیاز باشد. اما به طور کلی در سالمندان چند عامل مهم را باید لحاظ کرد: مهارت دستی، بینایی و قدرت مدیریت سمعک. بسیاری از سالمندان دچار لرزش دست یا مشکلات حرکتی انگشتان هستند که کار با سمعک‌های بسیار کوچکمثل تعویض باتری (CIC) را دشوار می‌کند. بنابراین برای این گروه معمولاً سمعک‌های بزرگ‌تر (مانند پشت‌گوشی یا داخل‌گوشی فول‌شل) توصیه می‌شود که دکمه‌ها و باتری بزرگ‌تری دارند و دستکاری آنها آسان‌تر است. به‌ویژه سمعک‌های پشت‌گوشی شارژی گزینه ایده‌آلی هستند چون سالمند را از دردسر تعویض باتری‌های ریز بی‌نیاز می‌کنند و کافیست هر شب دستگاه را روی شارژر قرار دهد. از نظر میزان تقویت، چون پیرگوشی معمولاً یک کم‌شنوایی ملایم تا متوسط در فرکانس‌های بالا است، بسیاری از سالمندان با سمعک‌های RIC اوپن‌فیت به خوبی تطابق می‌یابند چرا که صداهای زیر را تقویت کرده و صداهای بم (که شنوا هستند)را طبیعی عبور می‌دهند. در عین حال، سالمندانی که افت شدیدتری دارند می‌توانند از پشت‌گوشی‌های قوی بهره بگیرند. سهولت استفاده ویژگی کلیدی برای این گروه است: مثلاً سمعکی که به صورت خودکار بین برنامه‌ها تغییر وضعیت دهد یا کنترل‌ صدای خودکار داشته باشد تا کاربر نیاز به تنظیم دستی نداشته باشد. همچنین قابلیت اتصال مستقیم به تلویزیون و تلفن برای سالمندان بسیار مفید است، زیرا تماشای تلویزیون با صدای بلند یا شنیدن تلفن از مشکلات شایع آنهاست – سمعک‌های بلوتوث‌دار این مشکل را حل می‌کنند. در نهایت، مشاوره و آموزش کافی به سالمند (و خانواده‌اش) درباره نحوه استفاده و نگهداری سمعک اهمیت دارد تا از دستگاه بهترین بهره را ببرند.

 

افراد با محدودیت حرکتی (دست‌ها)یا مهارت‌های ظریف

این گروه شامل افرادی می‌شود که ممکن است به دلیل آرتروز شدید، لرزش دست (پارکینسون)یا معلولیت جسمی نتوانند کارهای ظریف با انگشتان انجام دهند. برای این افراد نیز همانند سالمندان، سمعک‌های پشت‌گوشی بزرگ یا داخل‌گوشی کامل مناسب‌تر است چون جاگذاری آن‌ها ساده‌تر بوده و کنترل‌های فیزیکی بزرگ‌تری دارند. حتی گاهی سمعک‌های جیبی یا دستگاه‌های تقویت‌کننده‌ی شخصی بی‌نیاز از قرارگیری روی گوش می‌تواند مد نظر قرار گیرد که کاربر فقط یک هدفون روی گوش می‌گذارد و تنظیمات از طریق دستگاه بزرگی روی دست یا میز انجام می‌شود. هرچند این دستگاه‌ها رسماً سمعک نیستند، اما در شرایط خاص بهتر از هیچ است. برای افرادی که توانایی گذاشتن و برداشتن روزانه‌ی سمعک را ندارند (مثلاً معلولین شدید)، می‌توان از سمعک‌های نامرئی با دوام طولانی (مثل Phonak Lyric) استفاده کرد که توسط ادیولوژیست در گوش کار گذاشته می‌شود و ماه‌ها در گوش می‌ماند و نیاز به دستکاری روزانه ندارد. البته این گزینه هزینه‌بر بوده و برای همه مناسب نیست. به طور خلاصه، توصیه می‌شود هرچه سمعک از نظر کاربرد ساده‌تر و خودکارتر باشد برای افراد با محدودیت حرکتی بهتر است – مانند شارژی بودن، تنظیم خودکار ولوم، و حتی ملحق شدن یک ریموت کنترل بزرگ که بتوانند بدون لمس گوش، صدا را تنظیم کنند.

 

افراد با مشکلات بینایی

کم‌بینایی یا نابینایی چالش مضاعفی برای کار با سمعک ایجاد می‌کند. این افراد ممکن است نتوانند باتری کوچک را ببینند یا جهت صحیح آن را تشخیص دهند یا نور وضعیت سمعک را ببینند. بنابراین برای آنها سمعک‌های قابل‌شارژ با داک شارژ هوشمند بسیار مناسب است تا نیازی به تعویض باتری نداشته باشند. همچنین اعلان‌های صوتی در سمعک (مانند اعلام صوتی برنامه‌ی فعال یا هشدار اتمام باتری))می‌تواند به فرد نابینا کمک کند بدون نیاز به دیدن، از وضعیت سمعک آگاه شود. از نظر سایز، بسته به شدت افت شنوایی می‌توان از مدل پشت‌گوشی یا داخل‌گوشی استفاده کرد، اما قالب نیمه‌سفارشی ITE که تماماً در گوش قرار می‌گیرد این مزیت را دارد که تداخل کمتری با عینک یا تجهیزات کمکی بینایی (مثل دوربین‌های نابینایان)دارد و ضمن حال، کنترل‌های نسبتاً بزرگی روی آن قابل نصب است که فرد با حس لامسه می‌تواند آنها را پیدا و فشار دهد. برخی نابینایان از اپلیکیشن‌های موبایل با صفحه‌خوان برای تنظیم سمعک استفاده می‌کنند؛ لذا مطمئن شدن از اینکه سمعک انتخابی با گوشی هوشمند آنها سازگار و قابل کنترل با VoiceOver یا TalkBack هست، نکته مهمی است. به طور خلاصه: شارژی بودن، اعلان‌های صوتی، دکمه‌های لمسی قابل تشخیص و سازگاری با گوشی‌های هوشمند از مهم‌ترین ویژگی‌های مورد نیاز افراد دارای آسیب بینایی در سمعک است. همچنین جلسات تنظیم این افراد باید با حوصله بیشتر و آموزش عملی لمس قطعات سمعک همراه باشد تا به استقلال در استفاده از دستگاه برسند.

 

قابلیت‌های پیشرفته در سمعک‌های جدید

فناوری سمعک در سالیان اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته و دستگاه‌های امروزی بسیار فراتر از صرف تقویت صدا عمل می‌کنند. در این بخش به برخی قابلیت‌های پیشرفته‌ی سمعک‌های نسل جدید اشاره می‌کنیم که تجربه شنیداری را بهبود داده و امکانات جانبی مفیدی ارائه می‌دهند:

• بهره‌گیری از هوش مصنوعی (AI): همانطور که پیش‌تر گفته شد، سمعک‌های پرچمدار امروزی از الگوریتم‌های AI برای تشخیص خودکار محیط و یادگیری ترجیحات کاربر استفاده می‌کنند. برای مثال، سمعک Starkey Genesis AI قادر است شرایط صوتی مختلف (مانند گفت‌وگو، موسیقی، نویز ترافیک))را شناسایی کرده و به صورت آنی تنظیمات تقویت و میکروفون را بهینه کند. این سمعک همچنین دارای حسگرهای حرکتی است که فعالیت‌های کاربر (مثل دویدن یا افتادن) را تشخیص می‌دهند و می‌توانند جهت ارزیابی تعادل یا ارسال پیام هشدار در صورت زمین خوردن فرد به تلفن همراه او عمل کنند. هرچند AI در سمعک هنوز یک ویژگی نوظهور است، اما آینده‌ای بسیار جذاب را نوید می‌دهد که در آن سمعک‌ها همانند یک مغز دوم برای گوش عمل کنند.
• اتصال یکپارچه به تلفن همراه و لوازم هوشمند: قابلیت بلوتوث به سمعک امکان داده تا به محصولات خانه هوشمند و اینترنت نیز متصل شود. برای نمونه، سمعک‌های جدید می‌توانند اعلان‌های تلفن همراه (تماس، پیامک)را اعلام کنند یا حتی با دستیارهای صوتی مانند Siri و Google Assistant تعامل داشته باشند. مثلا کاربر می‌تواند با فشار یک دکمه روی سمعک از دستیار بخواهد آب و هوا را گزارش کند و پاسخ را در گوشش بشنود. یا با دستور صوتی از طریق میکروفون سمعک، تماس تلفنی برقرار کند. این یکپارچگی با اکوسیستم دیجیتال زندگی روزمره کاربران کم‌شنوا را آسان‌تر می‌سازد.
• شارژ سریع و عمر باتری طولانی: نسل جدید باتری‌های لیتیومی در برخی مدل‌های پیشرفته امکان شارژ سریع را فراهم کرده‌اند؛ به طور مثال با نیم ساعت شارژ کردن، چند ساعت استفاده فراهم می‌شود. همچنین قاب شارژ پرتابل (همانند جعبه شارژ ایربادها)برای سمعک‌ها عرضه شده که کاربر می‌تواند چندین بار سمعک‌هایش را دور از برق شارژ کند. این برای سفرها یا روزهای طولانی خارج از خانه بسیار کاربردی است. کمپانی Phonak نیز اخیراً سمعک Audéo Life را معرفی کرده که هم کاملاً ضدآب است و هم شارژ Qi دارد (قاب شارژ بی‌سیم با باتری داخلی).
• مقاومت در برابر آب و گردوغبار: بسیاری از سمعک‌های جدید دارای استانداردهای مقاومت محیطی (IP67 یا IP68) هستند که آن‌ها را در برابر رطوبت، عرق و گردوغبار محافظت می‌کند. به عنوان نمونه، Phonak Audéo Life اولین سمعک به‌طور کامل ضدآب است که می‌تواند تا عمق ۵۰ سانتی‌متری آب شیرین یا استخر زیر آب کار کند. این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد در محیط‌های مرطوب (حمام، استخر، هوای بارانی)نگرانی کمتری از بابت آسیب دیدن سمعک داشته باشند. البته همچنان توصیه می‌شود سمعک در صورت امکان در آب غوطه‌ور نشود مگر مدل‌های تاییدشده  Audéo Life.
• برنامه‌ریزی و پشتیبانی از راه دور: همانطور که اشاره شد، یکی از قابلیت‌های ارزشمند جدید، امکان تنظیم و پشتیبانی از راه دور توسط شنوایی‌شناس است. از طریق اپلیکیشن اختصاصی، کاربر می‌تواند در منزل به اینترنت وصل شده و تنظیمات سمعک خود را توسط ادیولوژیست دریافت کند. این روند که توسط برخی برندها (مانند Resound، Phonak، Oticon) ارائه شده، به ویژه برای افراد ساکن مناطق دورافتاده یا کم‌توان برای مراجعه حضوری، بسیار کمک‌کننده است. حتی برخی پلتفرم‌ها امکان چت تصویری همزمان را فراهم کرده‌اند تا ادیولوژیست عملکرد سمعک را بسنجد و آموزش لازم را بدهد.
• ویژگی‌های مرتبط با سلامت و راحتی: بسیاری از سمعک‌های مدرن دارای برنامه‌های مدیریت وزوز گوش هستند که اصوات تسکین‌دهنده (مانند نویز سفید یا صدای طبیعت))تولید می‌کنند تا وزوز گوش کاربر را کاهش دهند. همچنین برخی مدل‌ها گام‌شمار و ردیاب فعالیت دارند و از طریق اپلیکیشن می‌توانند گزارش فعالیت بدنی و وضعیت سلامتی کاربر را نشان دهند. این ترکیب قابلیت‌ها، سمعک را به دستگاهی فراتر از کمک‌شنوایی تبدیل کرده که به سلامت کلی فرد نیز کمک می‌کند.

 

جدول مقایسه انواع اصلی سمعک

در جدول زیر، خلاصه‌ای از مقایسه انواع مختلف سمعک از نظر شکل ظاهری، محدوده‌ی کم‌شنوایی مناسب و ویژگی‌های شاخص هر کدام ارائه شده است:

نوع سمعک (محل قرارگیری)	محدوده‌ی افت شنوایی مناسب	ویژگی‌ها، مزایا و معایب کلیدی
پشت‌گوشی (BTE) بیرون گوش، پشت لاله گوش قرار می‌گیرد.	خفیف تا عمیق (به‌ویژه شدید/عمیق)	قدرت تقویت بالا و قابل استفاده برای انواع افت‌ها؛ دارای فضای کافی برای ویژگی‌های پیشرفته (میکروفون جهت‌دار، telecoil، بلوتوث)؛ بادوام و مناسب کودکان (قالب قابل‌تعویض)؛ اما نسبتاً بزرگ و قابل مشاهده، احتمال نویز باد.
گیرنده در کانال (RIC/RITE) بخش اصلی پشت گوش و بلندگو داخل مجرا.	خفیف تا شدید (بسته به قدرت رسیور)	ظریف و نامشهود (بخش پشت‌گوش کوچک)؛ صدای طبیعی‌تر به خاطر مجرای باز (در مدل Open-Fit)؛ دارای میکروفون جهت‌دار و قابلیت شارژی در بسیاری مدل‌ها؛ نیاز به نگهداری از رسیور داخلی (حساس به جرم گوش).
داخل‌گوشی (ITE) پوسته سفارشی که کل یا نیمی از حفره لاله گوش را پُر می‌کند.	ملایم تا شدید	استفاده آسان‌تر به‌خاطر اندازه بزرگ‌تر (ولوم و باتری بزرگ)؛ دارای قدرت تقویت نسبتاً بالا (نسخه فول‌شل)؛ مناسب افراد با مشکل دست و بینایی (کنترل‌ها قابل لمس)؛ در معرض دید بودن بیشتر و امکان فیدبک در افت‌های خیلی شدید.
داخل‌کانال( (ITCقالب سفارشی که تا حدی داخل مجرا و کمی در بخش بیرونی قرار می‌گیرد.	ملایم تا متوسط (تا متوسط ​​رو به شدید)	نسبتاً نامشهود و داخل گوش مخفی می‌شود؛ احساس پر شدگی گوش کمتر از انواع کاملاً داخلی؛ امکان برخی امکانات مثلاً میکروفون دوتایی))در اندازه محدود؛ باتری و قطعات کوچک‌تر با عمر کمتر؛ سخت‌تر شدن کار با آن برای برخی کاربران (ظرافت در جاگذاری)
کاملاً (داخل‌کانال (CIC کوچک و کاملاً داخل مجرای گوش قرار می‌گیرد.	ملایم تا متوسط	تقریباً نامرئی هنگام استفاده؛ تأثیر ناچیز نویز باد و امکان استفاده راحت از تلفن؛ بدون قابلیت‌های دستی (فاقد ولوم کنترل روی دستگاه)؛ باتری بسیار کوچک با عمر کوتاه؛ نیاز به مهارت در خارج کردن/گذاشتن و تمیزکاری جرم گوش.
نامرئی داخل‌کانال (IICکوچک‌ترین مدل) عمیق در دومین خم مجرا پنهان می‌شود.	ملایم تا متوسط (افت بیشتر را پوشش نمی‌دهد)	کاملاً نامرئی حتی از نزدیک؛ حفظ طبیعی‌تر آکوستیک گوش بیرونی (بهبود جهت‌یابی صدا)؛ معمولاً بدون میکروفون جهت‌دار و دکمه فیزیکی (تنظیم با ریموت/اپ)؛ بسیار ظریف و نیازمند جایگذاری توسط فرد ماهر، هزینه بالاتر.
استخوانی هدایت استخوانیروی استخوان پشت گوش (ماستویید)به صورت کاشتنی یا هدبندی قرار می‌گیرد.	بستگی به نوع کم‌شنوایی دارد: مناسب افت‌های انتقالی یا ترکیبی و ناشنوایی یک‌طرفه؛ برای افت حسی‌عصبی دوطرفه کاربرد ندارد[].	انتقال صدا مستقیم به حلزون از طریق لرزش استخوان (دور زدن مشکلات گوش میانی/خارجی)؛ مؤثر در وجود عفونت مزمن گوش یا بدشکلی مجرا؛ مدل کاشتنی نیازمند جراحی (خطر عفونت، هزینه بالا)؛ مدل هدبندی فشار روی پوست و کیفیت صدای کمی کمتر؛ مناسب موارد خاص که سمعک هوایی جواب نمی‌دهد.
کاشت حلزونی (ایمپلنت)<br>الکترودهای کاشتنی در گوش داخلی + پردازشگر بیرونی پشت گوش.	کم‌شنوایی شدید تا عمیق حسی‌عصبی (زمانی که سمعک‌های معمولی کارآمد نباشند)[.	تبدیل صدا به سیگنال الکتریکی و تحریک مستقیم عصب شنوایی؛ توانایی ایجاد حس شنیداری در ناشنوایان عمیق؛ نیاز به عمل جراحی و فرآیند توانبخشی بعد آن؛ صدای ادراک‌شده با شنیدن طبیعی متفاوت است؛ هزینه بسیار بالا (اما موثرترین راه برای بازیابی شنوایی عمیق
سمعک عینکی<br>مجهز به اجزای سمعک در دسته عینک (هوایی یا استخوانی).	بسته به سیستم داخلی می‌تواند افت ملایم تا شدید را پوشش دهد؛ اغلب در موارد خاص (کم‌شنوایی یک گوش یا مشکلات گوش خارجی) توصیه می‌شود[	ترکیب عینک و سمعک – یک دستگاه کمتر برای حمل؛ مناسب افرادی که همواره عینک می‌زنند یا نمی‌توانند سمعک در گوش بگذارند (مثلاً گوش ترشح‌دار)[؛ محدودیت در انتخاب فریم عینک و اجبار به استفاده همزمان؛ تقریباً منسوخ شده به جز در موارد خیلی خاص[.
سمعک جیبی (بدنی)<br>بخش تقویت‌کننده در جیب/کمربند و گوشی متصل با سیم به گوش.	ملایم تا عمیق (قدرت تقویت بالا حتی برای افت عمیق)؛ بیشتر در گذشته کاربرد داشته – اکنون برای افت شدید در مناطق محدودیت منابع.	خروجی صوتی قوی و عمر باتری زیاد با قیمت کمتر[]؛ کنترل‌ها بزرگ و آسان (مناسب سالمندان با دست‌های لرزان)[؛ با سیم بودن و قابل مشاهده روی بدن؛ کیفیت صدا پایین‌تر و مشکلات نویز و فیدبک؛ فناوری قدیمی که با آمدن سمعک‌های دیجیتال کوچک، کنار رفته است.